Oblicza ikony

​autor: Maciej Bielawski
tytuł: Oblicza ikony
strony: 165
wydawca: Homini - Kraków
rok wydania: 2006
ISBN: 838959895-7

Spis treści


Wstęp

Kolory:
ikona Trójcy Rublowa​

Złoto:
blask i cienie

Wosk:
ikona z Synaju

Przeciw obrazom i materii:
dzieje ikonoklazmu

Mozaika:
Dziewica z Dzieciątkiem z Hagia Sofia

Miniatura:
ikony w rękopisach

Kość słoniowa:
rzeźbiona ikona Wjazdu do Jerozolimy

Emalia:
ewangeliarz wenecki

Tkanina i haft:
epitafios z Meteorów

Fresk:
teofan Grek

Na szkle malowane

Grafika:
drzeworyt rylski

Akryl:
ikony Nowosielskiego

Ikona i słowo

Ikona i symbol

Utarło się błędne przekonanie, że ikona to jedynie malunek na desce wykonany według ściśle określonej techniki, opartej na temperze. A tymczasem ikona, według nauki soborowej, to także mozaika, fresk oraz "oraz innym sposobem wykonane" przedstawienie Jezusa Chrystusa, aniołów, Matki Bożej i świętych. Ikoniczność wyrunkuje w pierwszym rzędzie objawienie, które dokonało się w Jezusie Chrystusie, nie zaś taka czy inna technika artystyczna.

Na przestrzeni wieków ikonografowie posługiwali się różnymi metodami artystycznymi. Na dzieje ikony wpływ wywierały zatem nie tylko konkretne zdarzenia historyczne, ale także to, co można nazwać rozwojem technologicznym - przynajmniej w dziedzinie wyrobu farb czy teorii kolorów. Co więcej, ta przygoda ikony trwa nadal.

Wartość i piękno ikon leży nie tylko w tym, co ikony przedstawiają, ale i w tym, jak zostały wykonane. Ten aspekt jest nie mniej fascynujący i duchowy. Ich "cudowność" polega na zdolności zawarcia w tym, co materialne, blasku niewidzialnego Bożego światła.

Świat ikony jest światem paradoksu. Paradoks stanowi już samo istnienie ikony: nie jest ono wcale czymś oczywistym, a w przeszłości bywało nawet przyczyną wojny religijnej. Paradoksem w ikonie jest związek widzialnego z niewidzialnym, materii i ducha, obrazu i słowa, bogactwa i ubóstwa. Jak nie wszytsko, co się świeci jest złotem, tak też nie każda ikona zasługuje na to miano - a zarazem jest nią więcej artystycznych dzieł, niż się zazwyczaj uważa. To jeszcze jeden z paradosków ikony. Czym więc w sumie jest ikona? Oto jedno z pytań, które powinno towarzyszyć czytelnikowi w trakcie lektury tych stronic.